Mətbuat günü ,alim-jurnalist Fəxrəddin Boyli Əbboszadəni yada salıb, xatırlayan belə olmadı!Dünən, Azərbaycan Respublikasında Mətbuat günü idi, ölkənin jurnalist və repartiyorları bir-birini təbrik edib. xatirələrini yad edilməli olanları da yad etdilər, amma onlardan heç kim, Talış xalqımın böyük fədakar oğlu, alim-jurnalist Fəxrəddin Boyli Əbboszadəni yada salıb, xatırlayan belə olmadı! Çünki O, ...Talışdır!
Belədə, hamı Talışa qardaşdır, qohumdur, həmvətəndir, müsəlman qardaşıdır və i.a.və s. Böyük riyakarlıq!... Talışla qardaşlığının tam mənası, Talışın qul düşüncəsində olub, şəhidliyə sürüklənməsindən keçməlidir!.. Vəssalam! Ələkrəm Hümmətzodə : Ozorbəyconi Respublikadə, çəməTolışə-Mığonə məholədə, zvoni kıştəjoni, kam mandə!Isət Tolışə xızoniyən məhv kardən, əyən kam mandə... be koəti səbəbi, zoon-merdon tərgivətən bən, kinon, jenon be xvand mandən! Qədə-qədə, kinon-jenon de ım taleyi rozi bedən, çəmə namusi, ğeyrəti co milləton sohib beşedən!
Milləti marde çoknə bedə? Jıqo ni?.. TMMR-nın Prezidentinin, TMMR-nın Mühacir hökumətinin İnsan haqqları komisiyasının və TMH-nın Aslan Qurbanova görə birgə bəyanatı B Ə Y A N A T I :
Artıq on-illərdir ki, Ölkədə, nəinki, vətəndaşlığın haqq və hüquqlarının müdafiəsini təmin edən qanunlar, bütövlükdə Dövlətin varlıq təməlini təşkil edən Konstitusiya belə, öz prinsipial təsir imkanlarını itirməklə, hakim məmür hikkəsi ilə əvəzlənmişdir. Sosial şəbəkələrdə paylaşılan məlumatlara görə, 14 iyul 2020-ci il tarixində, səhər saatlarında, təqribən 11 radələrində, Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin əməkdaşları tərəfindən, Binə qəsəbəsində yaşayan, əslən Lerik rayonundan olan, Qurbanov Aslan Əhəd oğlu, yaşadığı evdə həbs edilmişdir. Həbsetmə, DTX əməkdaşları tərəfindən milli mənsubiyyəti zəmnində təhqirlərlə muşaiyyət olunmuşdur. Talış əsilii gənc, Aslan Qurbanovun DTX tərəfindən həbsi və bu həbs haqqında, heç bir rəsmi məlumatın verilməməsi, xüsusi xidmət orqanının gələcəkdə, daha məkrli planlarından, birbaşa xəbər verir. "Dövlət sirri" bəhanəsi ilə, gizli saxlanılan bu həbs, gələcəkdə digər Talış fəallarına qarşı, qisasçılıq zəmnində, ən azı, özlərini Talış xalqına mənsub olmalarını elan etdiklərinə görə, ciddi repressiyaların başlanğıcı kimi də, qəbul etmək olar!... Bə Fəxrəddin Abbasovi(Əboszodə), Elvin İsayevi OZODİ!!!Xosə tolışon, ğurbinə duston, ın yazion nıvışteədə məqsəd bə hiç kəsi cəvob doe ni, illahki, hiç kəsi exroc karde fikmon ni. Har kəs de ıştə əməli ıştəni barz kardeyən bəzıne, exroc kardeyən.
Çəmə yazion bo nuperəson, bəTMH peşo ğoş qıniəkəson nəzərdə qətə bə! Votəmone, 2-inə mərhələ şərti bə 3 vırə baxş bedə:- 1. 23 avqust 1993-inə sori TMMR-i H.Əliyev hukməti tərəfo peqordonə bedə(Bo nıznə kəson:- 1 şəvədə Ostoro sərhəddiku çı Naxçıvano 500 hərbçi de mılki oləti bə Lankon dəvoniə bedə). AR-da fikir və düşüncəsinə görə həbs edilib, girov saxlanılanlarin hamısına, və eləcə də, Rəhim Qazıyevə, azadlıq tələb edirik!Azərbaycan Respublikasının hazırkı hakim zümrəsi, tam tərkibdə, eləcədə, öz ən yüksək səviyyəsində məqam sahibliyini mənimsəyənlər də, Ölkənin ərazi süverenliyinin hazırkı vəziyyətindən xəcalət yaşamaq əvəzinə, az qala, yarım əsrə qədər yaranan natamamlığı aradan qaldırmağa yönələn əməli tədbirlər görməkdən daha çox, hər vaxt, hazırda da, onların səriştəsizliyinə olan etraz səslərini böğmağa, daha çox üstünlük verirlər!
Dövlət deyilən, quruculuğunda ciddi natamamlıqlar olan qrumun, təhlükəsizliyini qorumaq naminə yaradılan Dövlət Təhlükəsizlik Xidməti, hazırda həm də, siyasi jandarmeriya xidməti vəzifəsini üzərinə götürməklə, ölkə daxilində və xaricində, bəşərin yaratdığı yeni əlaqə, ictimai-sosial müzakirə, Fəxrəddin Abbasova(Əboszodə), Elvin İsayevə AZADLIQ! Talış xalqına AZADLIQ! Talış Milli Hərəkatı(TMH).Bu günkü yazımız, daha geniş auditoriyaya ünvanlandığı üçün, mətni azərbaycan türk dilində yazırıq. Talış Milli Hərəkatı dedikdə, biz, yalnız Niderland Krallığı ərazisində, rəsmən qeydiyyatdan keçmiş bir təşkilatı nəzərdə tutmuruq. TMH ümumən çox geniş məhvumdur, özünü Talış kimi tanıyan və bunu cəsarətlə dilə gətirən, özünün və xalqının milli varlığı üçün çarpışan, kənarda dayanıb bütün bu prosesləri diqqətlə izləməklə, fərdi qaydada təəssübkeşlik edən, qəlbən xalqının halına yanan, hər bir talış, Talış Milli Hərəkatının üzvüdür. Bizlərdə nöqsanlar axtaran, bizi yeri gəldi, gəlmədi tənqid edənlər də, hətta bizi təhqir edən, söyən talışları da(çox təəssuf ki, belələri de var) biz başa düşürük.
Tolışi Milli Hərəkat(TMH). "Tı kisə exroc, be ğorb karde pidəsə, bızın, tınən diəy bə ico exroc, be ğorb bedəş!"Tolışi Milli Hərəkati tarixi barədə vey yazion nıvıştə bə, ijən nıvışə bəbe.
Çe tolışi ictimai-siyasi tarıxi barədə Fəxrəddin müəllimi, hərb-canqi tarıxi barədə çəmə boli Mikayıl Haciyevi vey çokə əsəronşon nıvıstə. Həniən bolion hestin ki, bın sahədə ıştə tədğiğaton dəvom kardən, vaxt bome əvonən ıştə tədğiğaton nəticon bə meydon bənon. Əmə ıştə yaziondə Ələkrəm Hummətovi nomi rə-rə qətedəmon, ım əv ni ki, TMH cəmi nailiyyəton bə çəy nom nıvışte pidə. Ne, ğət bın fikədə nimon! Bə Fəxrəddin Əboszodə, Elvin İsayev OZODİ! Tolışi Milli Hərəkat (TMH). 2-nə mərhələ:In yazion nıvışte əsas məqsəd bə nuəperəson, bə TMH peşnə sorondə qoş qıniyə cıvonon dəvardə ğəziyyon həxədə məlumaton doeye.
Bə hiç kəsi cəvob doy, İllahki hiç kəsi exroc karde fikədə nimon. TMH-i 2-inə mərhələ şərti bino bedə 1993-inə sori avqusti 1995-nə sori avqustiku( TMMR-i süqut, çə hadison iştirakçion çı rejimi tərəfo dəstgir karde), orəxedə 2004/2005-nə sorondə. İjən votdəmon, mərhəlon şərtin, bə iyəndı pebasin, har mərhələ ıştə rişə navınə mərhələku peqətedə. TMH 2-inə mərhələ bə 3 vırə baxş karde bəbe: - 1. Dəstgir kardəbə kəson; Talış Muğan Muxtar Respublikasının Mühacir hökumətinin, Talış Milli hərəkatının, Dünyanın tərəqqipərvər, demokratik İctimaiyyətinə M Ü R A CTaleyin qismətindənmi, vaxtı ilə, qədim dünyanın yadigar xalqlarından biri olmağına layiq,- Talış xalqının, müəyyən dövr məqamında, azadlığına və gələcəyinə biganəliyindənmi, cənubi Qafqazın müəyyən ərazisində, zamanın yaratdığı imkandan bərhələnməklə qurulan dövlətin, Azərbaycan Respublikasının tərkibində, vətənimizlə birgə əlavəyə çevrilmişik! Son 100 ildən bir qədər çox tarixə malik, bu dövlət, müxtəlif ideyalogiyalarla idarə edilmiş, özünə yarı zor, yarı laqeydlikdən yaranan şəraitə müvafiq, vətənləri ilə əlavə edilən xalqlara münasibətlər də, fərqli olmuşdur. Dayağı olan(ölkədən kənar, bu və ya digər şəkildə dövlətçiliyi olan) xalqlara münasibət, yarınlıma səviyyəsində olmaqla,
KİVDF maliyyə yardımı verəcəyi qəzetilərin adlarını açıqladı –Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondu tərəfindən qəzet redaksiyalarına maliyyə yardımının göstərilməsi məqsədilə 16 iyun 2020-ci il tarixində elan edilmiş müsabiqə başa çatmışdır. Müsabiqə Qaydalarına uyğun olaraq “Azərbaycan Respublikasında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Konsepsiyası”nda təsbit olunmuş sahələr üzrə layihə-təkliflər təqdim etmiş qəzet redaksiyalarının müraciətlərinə baxılmış və aşağıda qeyd edilən qəzetlər göstərilən sahələr üzrə qalib elan olunub. Talış xalqına qarşı edilən saxtakarlıqlar artıq dərsliklərdə!Azərbaycan Respublikasının yaxın tarixinin 27 ilindən çox bir vaxt kəsimində, mövcud rejim, əsasən ölkə xarici auditoriya üçün, məxsusi məlumatlar və aldadıcı materiallar hazırlamaqla, ölkədə, millətlərarası münasibətlərin qurulmasında tolerant, multikultural bir yanaşmanın olması təbliğ edilib və edilir. Lakin, böyük təəssüflə qeyd edirəm ki, ölkə daxilində, məktəbəqədər uşaq müəssisələrdən başlayaraq, ən yüksək təhsil müəssisələrinə qədər, bütün tədris- tərbiyyə mütəxəssislərinin hazırlığı və fəaliyyət təlimatlarından başlayaraq, tədris vasitələrinə qədər hər yerdə millətlərarası ədavət böyük ciddiyyətlə təbliğ edilir!
Və bizim əsas mövzumuz, və sizlərə çatdırmaq istək-niyyətimiz əsasən bu deyil, təhsildə, Talış xalqına qarşı formalaşdırılmış bu addan (Talış adından) imtina və mənsub olduğum xalqa nifrətin məktəblilərə tarix elmi adı ilə sırınması və assimilyasiyasına gəncliyin zehniyyətini hazırlanmasındandır…. DAĞLIQ QARABAĞ (ARSAX) VƏ TALIŞ-MUĞAN ÜÇÜN ÖZÜNÜİDARƏETMƏNİN ALAND MODELİ. I HİSSƏ.FEDERASİYA-POLİETNİK DÖVLƏTDƏ EFFEKTİV İDARƏRTMƏ FORMASI KİMİ BİSMİLLƏH! Çoxmillətli dövlətlərdə federativ üsuli- idarənin yeganə və perspektiv idarəetmə forması olduğu artıq dünya praktikasında sübut olunmuşdur.Təsadüfi deyil ki, yüksək iqtisadi-siyasi göstəricilərə malik qüdrətli dövlətlərin böyük əksəriyyəti məhz federativ idarəetmə səbəbindən özlərinin uzunmüddətli dayanıqlı inkişaflarını təmin etmişlər.Multikultural dəyərlərə malik dövlətlərdə bütün ölkə üçün ümumilikdə vahid qanunlar tətbiq etmək mümkünsüzdür.Hər bir qrop, sinif daşıdığı dəyərlərə müvafiq öz qanunvericiliklərini və qanunların icra mexanizmlərini özləri müəyyən etməlidirlər.Qanunçuluğun dünya praktikasında tətbiqi ondan ibarətdir ki, qanunlar ilk növbədə, ərazidə yaşayan insanların milli-mənəvi dəyərləri nəzərə alınmaqla hazırlanmalıdır.Bir bölgənin, sinfin, qropun daşıdığı dəyərlər sistemini isə ən yaxşı halda həmin zümrənin içərisindən çıxanlar bilir. Belə olan halda yerli, yaxud daxili idarəçilik qaçılmaz olur. |